Anton Mauve was een neef van Vincent van Gogh en leerling van P.F. van Os en W. Verschuur. Lange tijd was hij een bekend Haagse school schilder, in 1882 bezocht hij voor het eerst Laren.
Tijdens een verblijf in Oosterbeek ontmoette hij Willem Maris en J.W. Bilders. Zijn naam wordt zowel met de Haagse school alswel met de Larense school in verband gebracht. In zijn werk merkt men de invloed van de School van Barbizon. Zijn onderwerpen beperken zich tot weide en heidelandschappen, gestoffeerd met vee en een enkel figuur, gevoelig en vaak bescheiden neergezet. Mauve ging verder dan het weergeven van een eerste indruk.
Vanaf 1885 woonde hij in Laren, waar hij vooral het leven rond de boerderij en schaapskudden schilderde.
Anton Rudolf Mauve werd in Zaandam geboren op 18 september 1838. Hij was de zoon van een doopsgezinde predikant die een jaar na Anton’s geboorte naar Haarlem werd gezonden. Aldaar groeide hij op samen met zijn wens om kunstschilder te worden. Zijn vader gaf hem toestemming om een opleiding tot kunstenaar te doen, mits hij de akte voor het geven van tekenonderwijs zou behalen. Enkel en alleen schilder gaf geen maatschappelijke zekerheid.
Vanaf 1854 tot 1957 ging hij als leerling schilderen in het atelier van dierenschilder Pieter Frederik van Os om vervolgens te gaan leren bij Wouterus Verschuur, de paardenschilder. Naderhand werkte hij samen met P.J.C. Gabriël, M. Heyl en J.J. Doffegnies en schilderde in de trant van de Haagse School. Mauve was een neef van Vincent van Gogh.
Hij schilderde en aquarelleerde landschappen, veelal met schapen of ander vee en heeft ook geëtst. Hij signeerde
met A.M. Mauve of A. Mauve. Hij schilderde te Haarlem, daarna Amsterdam en Den Haag tot 1885 en vestigde zich
vervolgens in 1886 in Laren.
Zijn vriend Albert Neuhuys had Anton Mauve in 1882 attent gemaakt op het schilderachtige Laren en trok samen met hem met veldezel en schilderskist de natuur in. Veelal de heide rondom Laren. In zilverige, diffuse kleuren en een losse penseelvoering schilderde hij stemmige en ydillische landschappen zoals de alom bekende Larense “Herder met kudde”. Hij logeerde dan bij Jan Hamdorff in zijn logement.
Mauve was de derde kunstenaar na Jozef Israëls en Albert Neuhuys die in belangrijke mate heeft bijgedragen aan de intemationale faam van Laren. Hoewel hij niet meer dan een jaar of zes in het Gooi heeft geschilderd, wist deze grootmeester van het landschap met de werken die hij daar maakte zowel in Nederland als in Amerika een formidabele naam en bekendheid te verwerven. Veel van zijn schilderijen zijn in Amerikaanse musea of particuliere collecties terechtgekomen. Vele jaren lang heette het Gooi bij toeristen en kunstkopers ‘Het land van Mauve’ en tot zelfs in Amerika was deze naam bekend.
Mauve was een met het Gooi waar het landschap hem in alle jaargetijden hevig emotioneerde. Hij werd aangetrokken door de ongereptheid en de eenzaamheid van de wijde, golvende heidevelden, waar de schaapherder met zijn grijswitte kudde de serene stilte en rust leek te accentueren. Zijn voorkeur ging uit naar het koele herfstweer of de bijtend koude, besneeuwde landweggetjes waarop de boer zich met zijn wagen huiswaarts repte.
Mauve schreef in 1882 opgetogen aan zijn vrouw: ” Het is aandoenlijk mooi hier, van een fijnheid van lijnen en lieflijke poëzie straalt uit alles: binnenhuizen, wegen, akkers, prachtige heide en boschjes en de menschen is van het liefste soort dat te bedenken is.” Een jaar nadien schreef hij aan Arina Hugenholtz: ” Duizend schilderijen van de mooiste innige soort in een uur, het is luilekkerland voor een schilder, ik geloog dat ik er maar voorgoed ga wonen.
Mauve was ernstig en veel meer een realistisch schilder dan zijn grote collega Neuhuys. Mauve schilderde in die tijd breed en fors, soms zeer schetsmatig en door zijn grijze koloriet was hij duidelijk verwant aan de Haagse School.
Desondanks voelde Mauve zich best thuis onder de Larense schilders. Hij was een vaste stamgast van het Kroegje van Jan Hamdorff Hij kon een stevige borrel drinken en was een onderhoudend prater aan de borreltafel. Bij de vrolijke eet- en drinkgelagen die daar werden gehouden, was hij vaak te vinden. Toch had hij een problematische geestesgesteldheid. Een onbeduidend voorval kon hem plotseling veranderen in een heftige driftkop en dan was hij uiterst moeilijk weer tot rede te brengen. In die buien van drift of zwaarmoedigheid heeft hij veel van zijn aquarellen en schetsen als volstrekt onvoldoende vernietigd. Zijn vrienden konden dan slechts met de grootste moeite de kostbare werken van de ondergang redden. Toch mocht iedereen hem wel. Hij werd geaccepteerd zoals hij was gewaardeerd om zijn kunst.
Zijn verhouding met Jan Hamdorff was vriendschappelijk en vertrouwelijk en deze kon wel een potje bij hem breken.
Jan hield ook wel van een grap en kon zich dat bij Mauve wel veroorloven. Hij was er eens achter gekomen – voor Mauve daar zelf iets van wist – dat deze in Amsterdam onderscheiden zou worden met de gouden Arti-medaille. Hij wist de uitreiking daarvan te ondervangen en tijdens een snel georganiseerd feestje met de schilders in zijn kroegje, liet hij deze onderscheiding aan Mauve uitreiken door een Larense schaapherder – omdat hij altijd diens schapen schilderde. Zijn goede verstandhouding met Jan Hamdorff ontstond in de jaren dat Mauve bij hem in het logement logeerde.
Mauve stond bekend om zijn eigenaardige dansstijl; hij verplaatste zich langzaam en zonder iets anders te bewegen als zijn voeten, fier rechtop en met een hemelse blik omhoogericht bewoog hij zich over de dansvloer en werd de dansende madonna genoemd.
Mauve zette in Laren en het Gooi de kroon op zijn oeuvre. Na zijn dood heeft schilderes Arina Hugenholtz, die in het
logement De Vergulde Postkoets woonde en Mauve goed kende, ervoor gezorgd dat een aantal van zijn fraaie werken in Amerika werden verkocht.
Later kocht hij in Laren de villa Ariette, genoemd naar zijn vrouw, aan de Naarderstraat, waar hij aanvankelijk in de
zomermaanden verbleef, maar waar hij zich in 1886 permanent vestigde. Lang heeft hij daar niet gewoond want reeds in 1888 op 5 februari overleed Mauve tijdens een bezoek aan familie in Arnhem.
Mauve gaf les aan M. Boks, C.B.Dankmeijer, zijn neef Vincent van Gogh, A. Hugenholtz, F.P. ter Meulen, en gaf
raadgevingen aan E. Stark en H.J. van der Weele.
Ter nagedachtenis is er een straat in Laren naar hem genoemd ” Het Mauvezand”, vlak bij het heitje waar hij zo graag verbleef en schilderde. In Blaricum is ter nagedachtenis de Mauvelaan naar hem genoemd. Verder is op de Brink in Laren een monument De Mauvepomp voor hem opgericht
Tekst: De Valk Kunstbemiddeling Laren
MAUVE, ANTON – H.W. Baard, Anton Mauve. Amsterdam, H.J.W. Becht, z.j. Uit palet-serie. Ing., 60p., zw/w illustraties.