Press "Enter" to skip to content

Bauhaus

Het bauhaus was de belangrijkste ontwerpschool van de 20ste eeuw.

In het eerste oorlogsjaar, 1915, was in Weimar de Grossherzogliche Kunstgewerbeschule  opgeheven nadat de Belgische directeur Henry van de Velde – als buitenlander ongewenst –  gedwongen afgetreden was.

Gropius, die door van de Velde als diens opvolger aanbevolen was, had zich sindsdien meerdere  malen ingezet voor een hervormde, moderne kunstopleiding in Weimar. Walter Gropius vormde uit twee kunstonderwijsinstellingen in 1919 `Das Staatliches bauhaus Weimar` als Hogeschool voor bouwen en vormgeving.

Het doel was de creatieve inspanningen van de diverse kunstdisciplines te bundelen, zodat uiteindelijk een nieuwe architectuur zou ontstaan. In deze nieuwe, allesomvattende bouwkunst zouden er geen grenzen bestaan tussen structuur en decoratie.

Ten gevolge van aanvallen tegen de school, door conflicten met gevestigde belangen, verplaatste  gropius, op uitnodiging van de plaatselijke autoriteiten, de school in 1925 naar Dessau, waar
gropius het nieuwe schoolgebouw ontwierp. Het Bauhaus Dessau werd in enkele jaren een centrum van koortsachtige artistieke creativiteit; ‘Bauhaus’ werd de afkorting voor de radicale  modernisering van het leven en de daarmee gepaard gaande positieve en negatieve verschijnselen.

Na 1928 leidde Hannes Meyer het Bauhaus.

Na de economische wereldcrisis van 1929 beleefden de nationaal-socialisten bij de verkiezingen voor de rijksdag in september 1930 hun eerste grote doorbraak. Tegelijkertijd was ook het aantal  kiezers, dat op de communisten had gestemd, toegenomen. Deze polarisering van rechts en links  ten kosten van de gematigde krachten herhaalde zich bij de verkiezingen voor de landdag, het  regionale parlement, in Thüringen, waartoe ook Weimar behoorde, en bij de gemeenteraad-sverkiezingen in Dessau. De nazi’s in Dessau hadden al voor hun overwinning de
sluiting van het bauhaus geëist: ”Onmiddellijk stoppen met alle uitgaven voor het bauhaus.  Buitenlandse leerkrachten dienen op staande voet ontslagen te worden. Het is onverenigbaar met
de verantwoordelijkheid van een goed gemeentebestuur tegenover haar burgers, dat Duitse volksgenoten hongeren, terwijl buitenlanders in zeer rijke mate bekostigd worden uit de
belastingcenten van de noodlijdende bevolking.

Na sluiting van het Bauhaus Dessau in september 1932 werd het als particulier instituut in een leegstaande telefoonfabriek te Berlijn door Mies van der Rohe heropgericht.

In april 1933 werd het definitief gesloten na een in scène gezette huiszoeking door de Gestapo om aan te tonen, dat het Bauhaus een ‘bolsjewistisch’ instituut was geweest; alleen een dergelijke beschuldiging kon juridische consequenties hebben.
De ontwikkeling van het Bauhaus liep vrijwel parallel met de geschiedenis van de eerste Duitse Republiek: in 1919 opgericht in Weimar, de plaats waar de Nationale Vergadering voor de
uitwerking van een nieuwe grondwet bijeengekomen was tot het ontbinden van de school in 1933  in Berlijn, enkele maanden na de ‘machtsgreep’ van de Nationaal-socialisten.

Uitwijking van verschillende Bauhaus kunstenaars naar de Verenigde Staten.

De invloed van het oorspronkelijke Bauhaus blijft naleven in o.a.
New Bauhaus Chicago (o.l.v. Laszlo Moholy-Nagy ) Black Mountain College (o.l.v. Josef Albers )

Met belangrijke abstracte-kunstenaars als medewerkers was het Bauhaus een instituut dat aan alles waar maar vorm aan kan worden gegeven, van bouwwerken tot allerlei industrieel
vervaardigde gebruiksvoorwerpen, een functioneel esthetisch karakter wilde meegeven. In de `Bau der Zukunft` moesten de architectuur, de plastische kunsten en de schilderkunst met
elkaar versmelten.

Deze eenheid moest de kunstenaars behouden voor een isolement en moest hen aanzetten ook in de toegepaste kunst actief te zijn. Vooral de nieuwe, doelmatige vormgeving van
gebruiksvoorwerpen was baanbrekend.

De Bauhaus-stijl is herkenbaar dankzij het feit dat het wezenlijke en tegengestelde van afzonderlijke materialen wordt geaccentueerd, dat de contrasten in kleuren en vormen groot is en dat vooral de basisvormen cirkel, vierkant en driehoek worden toegepast.

Behalve Gropius zijn Marcel Breuer, Mies van der Rohe, Wagenfeld en Kandinsky bekende vertegenwoordigers van Bauhaus.

//