Hedendaags betekent niet alleen vandaag gemaakt, maar ook gemaakt vanuit een hedendaagse bezieling, een bezieling die u misschien nog vreemd is. Dit is volkomen normaal omdat kunst er juist is om ons bewust te maken van de wereld waarin wij ons bevinden en wij hier steeds met een zekere achterstand op reageren. Opgelet: nieuwigheid is geen geldig criterium an sich en men moet zich hoeden voor de pseudo-hedendaagse kunst, de zogenaamde gadgetkunst, die kitsch, speelse of louter formele elementen met elkaar mengt met een visueel effect als enige betrachting. Om het bij een eenvoudig voorbeeld te houden: een boeket bloemen dat vandaag uiterst zorgvuldig geschilderd wordt met academische techniciteit behoort niet tot de categorie van de hedendaagse kunst.
Vanaf het realisme halfweg de negentiende eeuw heeft het dogmatische schoonheidsbeginsel plaats moeten maken voor een meer morele schoonheid. De hedendaagse kunst kan in de schoonheid van het lelijke verder gaan dan in de esthetiek van het mooie. Sinds de jaren zestig heeft de idee, het konsept meer belang verworven dan de vormelijke uitwerking. Daarom kan je nog moeilijk over mooie kunst spreken.
sarren van de waarneming,
De hedendaagse kunst vraagt veel meer van de toeschouwer dan enkel en alleen het kijken. Je moet er moeite voor doen, er een zekere kennis over hebben. Enkel wanneer dit gebeurt, kan je de betekenis voor jezelf gaan invullen.
In de jaren zestig, bij het ontstaan van de konseptuele kunst, wil de kunstenaar zelf voor de nodige uitleg zorgen en het niet meer in de handen laten van de critici. Hij gebruikt zijn kunst en het bijbehorend discours als kommunikatiemiddel om zijn opvattingen over een bepaald idee uit te drukken.
Vooral in zogenaamde installaties wordt de traditionele waarneming doorbroken. Installaties overschrijden de grenzen tussen artistieke disciplines, de grenzen tussen kunstwerk en toeschouwer en de grenzen in tijd en ruimte.
Installaties komen als kunstvorm niet uit de lucht vallen. De heldere muren bij impressionistische tentoonstellingen, het gebruik van de ruimte in het surrealisme en constructivisme, de ´in situ´-exposities van de jaren zeventig: het zijn allemaal kunstvormen die traditionele grenzen overschrijden.
In de hedendaagse kunst is het idee van locatie-gebonden kunst losgelaten, de kunst is site-sensitive in plaats van site-specific geworden. Het gaat om het idee achter de installatie, dat echter niet als een afgerond homogeen, hermetisch beeld aan de toeschouwer wordt gepresenteerd. Het is fragmentarisch en vraagt een invulling van de toeschouwer. Dit vereist een nieuwe vorm van kijken, een grotere conceptuele achtergrond van de toeschouwer. De esthetiek ligt niet voor het oprapen, hedendaagse kunst wil niet ´overrompelend´ zijn zoals de kunst in de jaren zeventig dat veelal was.
tekst: Kunstbus.nl